مشکلات تحصیل در آلمان ۲۰۲۴

برای داشتن یک مهاجرت منطقی لازم است به تمام ابعاد مثبت و منفی آن در کنار یکدیگر بپردازیم. هر مقصدی در جهان مشکلات خاص خود را دارد و رویاپردازی درمورد مهاجرت نه تنها نمی‌تواند به افراد کمک کند بلکه ممکن است به گرفتن تصمیم‌های اشتباه نیز منجر شود. به همین دلیل در این مطلب به مشکلات مهاجرت تحصیلی به آلمان می‌پردازیم. البته باید توجه داشت که بیان این مشکلات دلیل بر این نیست که کشور آلمان نمی‌تواند یک مقصد مناسب و منطقی برای مهاجرت باشد. بلکه شناخت این موارد می‌تواند به شما کمک کند که بتوانید برای هر مرحله از مهاجرت تحصیلی به آلمان بهینه‌تر و آگاهانه‌تر برنامه‌ریزی کنید.

مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلات مهاجرت تحصیلی به آلمان

به طور کلی مهاجرت تحصیلی نسبت به مهاجرت کاری یا سرمایه‌گذاری مزایای بیشتر و مسیر کوتاه‌تری دارد. اما به هرحال در این مسیر هم مشکلاتی وجود دارد که صرفاً به آلمان هم محدود نمی‌شود و بسیاری از آن‌ها برای کشورهای دیگر هم وجود دارد. در ادامه به مهم‌ترین مشکلات این کشور برای دانشجویان می‌پردازیم.

بروکراسی اداری

بروکراسی و فرآیندهای اداری زمان‌گیر و فرسایشی آلمان در میان کشورهای اروپایی زبانزد است. سفارت آلمان در ایران نیز درگیر پیچیدگی‌های اداری زیادی است که منجر به طولانی‌شدن فرآیند مهاجرت قبل از اخذ ویزا می‌شود. از آنجایی که آلمان سیستم اداری و سیاسی فدرالی دارد، فرآیندهای اداری در ایالت‌های مختلف متفاوت هستند. اما بر اساس پرونده‌های ویزای تحصیلی در سال جدید می‌توان گفت زمان انتظار میانگین برای دریافت ویزا، چیزی حدود چهل روز است. البته برای متقاضیان مقاطع دکترا و پست‌دکترا این زمان انتظار به دلیل بررسی امنیتی می‌تواند گاهی تا دویست روز طولانی‌تر شود.

اما فرآیندهای اداری پس از ورود شما به آلمان پایان نمی‌پذیرند، بلکه در شکل و شمایل جدید شما را درگیر خواهند کرد. اولین و مهم‌ترین ‌کار اداری پس از ورود به آلمان، افتتاح حساب بانکی است. اگر نیاز به حساب بلوکه داشته باشید که کار شما سخت‌تر نیز خواهد شد زیرا به دلیل تحریم‌ها و دیگر شرایط سیاسی، بسیاری از بانک‌ها از بازکردن حساب بلوکه برای ایرانی‌ها سرباز می‌زنند. یکی از مهم‌ترین تفاوت کارهای اداری در ایران و آلمان، این است که برای مراجعه به هر سازمان یا نهاد اداری مثل بانک، شهرداری، اداره خارجی‎ها یا آوسلندا شما نیاز به دریافت وقت قبلی دارید که همین می‌تواند چند روز تا چند هفته از وقت شما را بگیرد و چالش جدیدی به مشکلات مهاجرت تحصیلی اضافه کند.

برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد اخذ ویزای آلمان با مشاوران اپلای جرمنی در ارتباط باشید.

دیگر کار اداری مهم پس از ورود به آلمان، آنملده یا تایید آدرس سکونت شما در شهرداری شهر محل زندگی شما است. این کار بسیار حیاتی است زیرا بدون داشتن نشانی ثبت‌شده در سیستم اداری آلمان، شما عملاً قادر به انجام هیچ کار اداری دیگری نخواهید بود. این فرآیند هم می‌تواند به طور میانگین بین دو تا چهار هفته به درازا بکشد. امور دیگری مثل دریافت کد مالیاتی، فعال‌کردن بیمه درمانی اجباری، دریافت کارت اقامت موقت و پرداخت مالیات‌های اجباری نیز همگی شامل پروسه‌های طولانی مکاتبه و نامه‌نگاری می‌شوند. از آنجایی که مهم‌ترین رکن سیستم اداری آلمان، مکاتبه فیزیکی در قالب نامه است، تمامی امور اداری زمان‌بر خواهند شد.

امکانات دانشجویی

به طور کلی می‌توان آلمان را جزو کشورهایی دانست که امکانات دانشجویی مناسبی را ارائه می‌دهند. اما این شرایط می‌تواند برای دانشگاه‌های مختلف متفاوت باشد. معمولاً مهم‌ترین چالش گرفتن خوابگاه است. مسئله مسکن و سکونت یکی از مهم‌ترین معضلات سال‌های اخیر آلمان است. به طوری که لیست‌های انتظار برای دریافت خوابگاه‌ می‌توانند بسیار طولانی شود. به همین دلیل بسیار مهم است که شما پس از دریافت پذیرش خود و قبل از هرکار دیگری، در اولین فرصت برای دریافت خوابگاه ثبت‌نام کنید و تا زمان ورود به آلمان به طور منظم با دانشگاه مکاتبه و پیگیری داشته باشید.

یکی دیگر از مشکلات مهاجرت تحصیلی در آلمان، کمبود فرصت‌های کمکی برای امور مالی است. دریافت فاند یا کمک‌هزینه زندگی در آلمان برای دانشجویان خارجی امری نادر است که شرایط خاص خود را دارد و بهتر است به هیچ‌عنوان روی آن حساب باز نکنید. اما دریافت بلیت‌های ترمی (سمستر تیکت) یکی از نقاط قوت خدمات دانشجویی است که با آن می‌توانید از تمام وسایل حمل و نقل عمومی در شهر خود و همچنین تمامی قطارهای معمولی بین‌شهری در ایالت خود به رایگان استفاده کنید.

داشتن بیمه درمانی در آلمان اجباری است و بدون قرارداد بیمه نمی‌توانید در دانشگاه ثبت‌نام کنید. اگر زیر سی سال سن دارید بیمه دولتی برای شما اجباری است که به طور میانگین ماهانه می‌تواند چیزی بین صد تا ۱۸۰ یورو برای شما هزینه‌بر باشد. برای افراد بالای سی سال امکان دریافت بیمه خصوصی وجود دارد که کم‌ترین قیمت آن از ماهیانه حدودا سی یورو شروع می‌شود که متناسب با پوشش خدمات سقف‌های قیمتی متفاوتی می‌تواند داشته باشد. پرداخت هزینه‌های بیمه کاملاً به عهده دانشجو است و دانشگاه در این مورد از شما حمایتی نخواهد کرد.

یادگیری زبان جدید

دور از واقعیت نیست اگر بزرگ‌ترین مشکل مهاجرت به آلمان را یادگیری زبان آلمانی بدانیم. بسیاری از افراد بر این باورند که با انتخاب برنامه‌های آموزشی انگلیسی می‌توانند از زیر بار یادگیری آلمانی فرار کنند. اما حقیقت این است که بدون تسلط نسبی به آلمانی نمی‌توانید زندگی باکیفیتی در این کشور داشته باشید. اگر دانشجوی مقاطع کالج و لیسانس باشید که یکی از شروط اصلی دریافت پذیرش از دانشگاه‌های دولتی، ارائه حداقل مدرک ب۲ (B1) زبان آلمانی است. اگر هم دانشجوی مقطع ارشد در یک کورس انگلیسی‌زبان باشید، دربسیاری از دانشگاه‌های آلمان شرط ارائه حداقل مدرک آ۱ (A1) آلمانی تا پایان اولین سال تحصیلی برای شما وجود خواهد داشت. از طرف دیگر در بسیاری از شهرهای آلمان تعداد افرادی که به زبان انگلیسی مسلط باشند بسیار کم است و زندگی شما را دچار چالش‌های جدی خواهد کرد.

تمامی فرآیندهای بروکراتیک در اداره‌های آلمان نیز به زبان آلمانی انجام می‌شوند که همین مسئله از فرسایشی‌ترین مشکلات مهاجرت تحصیلی به آلمان است. بنابراین اگر تصمیم شما جدی است، باید یادگیری آلمانی را از همین حالا شروع کنید. انتخاب کلاس و معلم خوب در ایران هم دست کمی از یک چالش جدی ندارد. بسیاری از موسسه‌های معروف مثل گوته صف‌های انتظار طولانی برای پذیرش زبان‌آموزان دارند. همچنین شرکت در آزمون‌های معتبر آلمانی در ایران که توسط دو موسسه گوته و او اس دی (OSD) برگزار می‌شوند نیز چالش‌های خاص خود را دارند، از جمله هزینه‌ چندبرابری نسبت به آیلتس. اما مطمئن باشید که یادگیری زبان آلمانی ارزش تمامی این سرمایه‎گذاری‌ها را خواهد داشت.

ساختار آموزشی

ساختار آموزشی در آلمان درس‌محور و امتحان‌محور است. بنابراین گرفتن نمرات بالا و معدل خوب یکی از هدف‌های اصلی دانشجویان است و بسته به دانشگاه، امتحان‌ها می‌توانند سخت و چالشی باشند. اما دروس ارائه شده تنها به لکچر (Lecture) محدود نمی‌شوند و متناسب با رشته و مقطع تحصیلی دروس عملی و سمیناری نیز به برنامه درسی شما اضافه می‌شوند. ساختار آموزشی در آلمان به نسبت می‌تواند سخت‌گیرانه‌ باشد، به این معنی که شما نسبت به ارائه تکالیف و وظایف درسی خود موظف و متعهد هستید. همچنین در برابر اعمالی مانند تقلب، کپی بدون اجازه از دیگران و مواردی از این دست جریمه‌های بسیار سنگینی وجود دارد. اما به طور کلی سیستم آموزشی آلمان به دانشجویان تا حد زیادی آزادی عمل می‌دهد.

محدودیت‌های کاری

طبق قوانین اصلاحی اخیر در آلمان، برای دانشجویان امکان ۲۸۰ روزنیمه‌وقت یا ۱۴۰ روز تمام‌وقت کار در سال وجود دارد. تا پیش از این، اجازه کاری ۲۴۰ روز نیمه‌وقت یا ۱۲۰ روز تما‌م‌وقت بوده است. اما یافتن کار مناسب به‌ویژه با زبان انگلیسی می‌تواند از مهم‌ترین مشکلات مهاجرت تحصیلی به آلمان باشد. به ویژه در شهرهای کوچک، فرصت‌های شغلی نیز محدودتر می‌شوند. از طرفی این میزان کار مجاز ممکن است نتواند تمام هزینه‌های زندگی را پوشش دهد، به همین دلیل بسیاری از دانشجویان در کنار کار قانونی، کار اصطلاحا سیاه (کار بدون قرارداد رسمی و ثبت‌شده) انجام می‌دهند که می‌تواند تبعات قانونی بسیار سختی از جمله دیپورت را در پی داشته باشد.

هزینه‌ اینترنت

در تمامی ساختمان‌های دانشگاه‌ها دسترسی نامحدود و رایگان به اینترنت برای دانشجویان فراهم است. همچنین اگر خوش‌شانس باشید و امکان سکونت در خوابگاه‌های دانشگاه را داشته باشید، لازم نیست هزینه اضافه‌ای برای اینترنت پرداخت کنید. اما برای اینترنت سیم‌کارت یا وای‌فای (Wi-Fi) شخصی لازم است که با یک اپراتور قرارداد ببندید. بسته به میزان خدمات، حجم بسته اینترنتی و سایر موارد، این هزینه‌ها می‌تواند از حداقل ماهی بیست یورو برای یک اتصال باکیفیت شروع شود. سیم‌کارت‌های ارزان‌قیمتی نیز وجود دارند که تعرفه‎های ارزان‌تری ارائه می‌دهند، اما احتمالاً حجم بسته‌ها و همچنین سرعت آن‌ها نتواند پاسخگوی تمام نیازهای شما باشد و به مشکلات مهاجرت تحصیلی شما اضافه کند.

سخن آخر

بررسی تمامی این موارد به این معنا نیست که آلمان کشور قابل قبولی برای ادامه تحصیل نیست. زیرا در مقابل، نقاط قوت و مزایای بسیاری برای انتخاب این کشور وجود دارد. هدف از ارائه این مقاله صرفا بررسی مشکلات و چالش‌های مسیر تحصیل در آلمان بود تا بتواند دیدی درست، منطقی و به دور از هرگونه رویاپردازی از زندگی دانشجویی در آلمان را به شما بدهد. بنابراین با برنامه‌ریزی درست و صبر و مداومت لازم، قطعا می‌توانید از پس همه این چالش‌ها به خوبی برآیید.